ประวัติสถาบันพระสังฆาธิการ 

     สถาบันพระสังฆาธิการ สังกัดสำนักเลขาธิการมหาเถรสมาคม สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ ตั้งอยู่ในพื้นที่ของอดีต “สำนักปู่สวรรค์” อำเภอปากท่อ จังหวัดราชบุรี ซึ่งประชาชนชาวจังหวัดราชบุรีรู้จักกันในชื่อ “อาณาจักรหุบผาสวรรค์ เมืองศาสนา” ที่เคยรุ่งเรืองในอดีต ดำเนินกิจการการบริการทางวิชาการ การประชุม อบรม สัมมนา และกิจกรรมทางพระพุทธศาสนามาอย่างต่อเนื่องเป็นเวลามากกว่า 20 ปี โดยยังคงยึดมั่นในหน้าที่การบริการความรู้ทางวิชาการ และการบริกาสถานที่แด่พระภิกษุ สามเณร หน่วยงานราชการ นักท่องเที่ยว และประชาชนทั่วไป สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ.2561-2580) ด้านการพัฒนาและส่งเสริมสร้างศักยภาพทรัพยากรมนุษย์ และยังมุ่งพัฒนาการบริการควบคู่ไปกับการอนุรักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม จากการบูรณาการร่วมกันของหน่วยงานราชการ และการมีส่วนร่วมของประชาชนในพื้นที่อำเภอปากท่อ ที่ได้ช่วยกันดูแลรักษาถาวรวัตถุทางศาสนาที่ทางสำนักปู่สวรรค์ได้จัดสร้างไว้ วันนี้ที่สถาบันพระสังฆาธิการ จึงมีกิจกรรมทางพุทธศาสนา และการให้บริการสถานที่เพื่อกิจกรรมต่าง ๆ ท่ามกลางธรรมชาติที่สวยงาม เป็นที่พักผ่อนหย่อนใจ เป็นหนึ่งใน UNSEEN จังหวัดราชบุรี และได้ชื่อว่าเป็น ริโอ เดอ จาเนโร เมืองไทย                       

     วันที่ 10 มิถุนายน 2535 กรมธนารักษ์ได้ส่งมอบทรัพย์สินทั้งหมดของหุบผาสวรรค์ให้กรมการศาสนาดำเนินการ โดยส่งเรื่องให้กรมการศาสนานำเสนอมหาเถรสมาคม และมีมติเห็นชอบตามหลักการ ให้เป็นสถานศึกษาของสงฆ์   ในระดับบัณฑิตของมหาวิทยาลัยสงฆ์ทั้ง 2 แห่ง, สถาบันวิจัยทางพระพุทธศาสนา, สถาบันพัฒนาผู้บริหารของพระสังฆาธิการ และให้เป็นวิทยาลัยวิชาการพระพุทธศาสนา ของกรมการศาสนา กระทรวงศึกษาธิการ และเปลี่ยนชื่อสำนักหุบผาสวรรค์  เป็น “สถาบันส่งเสริมและพัฒนาการพระศาสนา” เป็นการรวมฝ่ายฝึกอบรมกองแผนงาน กับฝ่ายคณะกรรมการศึกษาของสงฆ์ กองศาสนศึกษา มาปฏิบัติงานของสถาบันฯ                                  

     ปีพุทธศักราช 2545 มีการปฏิรูประบบราชการ ส่งผลให้สถาบันส่งเสริมและพัฒนาการพระศาสนาอยู่ในการดูแลของสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ

    ปีพุทธศักราช 2548 มีคำสั่งสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ เรื่องกำหนดหน่วยงานให้เป็นส่วนราชการระดับกองเป็นการภายใน ให้เปลี่ยนชื่อหน่วยงานเป็น “สถาบันพระสังฆาธิการ” เมื่อวันที่ 14 มกราคม 2548